A-İZDÜŞÜM HAKKINDA GENEL BİLGİ :
1-TANIM : Uzaydaki bir cisim, bir düzlem önünde tutulup bu cisme karşıdan bakılacak olursa , cismin düzlem üzerine bir görüntüsü düşer . İşte cisimlerin düzlem üzerine ışık ışınları yolu ile düşürülen bu görüntüsüne İzdüşüm denir. Bu sırada izdüşümün meydana geldiği düzleme İzdüşüm Düzlemi, cismin her noktasından geçtiği düşünülen ve izdüşümün düzlem üzerine aksetmesini sağlayan ışınlara İzdüşüm Işınları, bu ışınların çıktığı kabul edilen noktaya ise Odak Noktası (Bakış Noktası) denir. İzdüşümler;belirli kurallar, prensipler ve işlemler sonucunda meydana gelir.Bunların kağıt üzerinde gösterilmesi ise izdüşüm yöntemleri aracılığıyla olur. Işık kaynağı yerine bir göz olduğu kabul edilmiştir.Buna göre kalem görüntüsünün düzlem üzerinde oluşabilmesi için ışık kaynağı veya bakış noktası , cisim ve düzlemin bulunması gerekir.
2- İZDÜŞÜM ÇEŞİTLERİ VE ÇİZİM YÖNTEMLERİ :
I-MERKEZİ (KONİK ) İZDÜŞÜM : Yakın mesafedeki bir ışık merkezinden gelen ışınlarla , izdüşüm düzlemi üzerinde oluşan izdüşüme Merkezi (Konik) İzdüşümü denir. İzdüşümü, cismin gerçek büyüklüğünde olmayan bu yöntemde cisim, düzlem ile bakış noktası arasında bulunursa izdüşüm büyük görünür. Eğer izdüşüm düzlemi bakış noktası ile cismin arasında ise izdüşüm küçük olarak görünür. Merkezi izdüşüm yöntemi mimari, reklamcılık ve dekoratif inşaat teknik resimlerinin çiziminde kullanılır.
II-PARALEL İZDÜŞÜM :
Sonsuzdaki ışık kaynağından birbirine paralel olarak gelen izdüşüm ışınlarının izdüşüm düzlemi üzerinde meydana getirdiği izdüşüme Paralel İzdüşüm denir. Paralel izdüşüm, izdüşüm ışınlarının düzleme geliş durumuna göre iki şekilde sınıflandırılır.
a) Eğik İzdüşüm : İzdüşüm ışınlarının birbirine paralel ve izdüşüm düzlemine eğik ( ' den farklı açılarda ) gelmesi ile izdüşüm düzlemi üzerinde oluşan görünüşe Eğik İzdüşüm denir. Eğik İzdüşüm yöntemi teknik resimde eğik perspektif görünüşlerinin çiziminde kullanılır.
b) Dik İzdüşüm : İzdüşüm ışınlarının , düzleme dik olarak gelmesi ile oluşan görünüşe Dik İzdüşüm denir. İzdüşümün , cismin gerçek büyüklüğü ile aynı ölçülerde olduğu bu izdüşüm şekli , genellikle teknik resim çiziminde kullanılır.
Dik izdüşüm 2 bölüme ayrılır :
1-Aksonometrik İzdüşüm: İzdüşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi fakat, cismin düzleme eğik olarak tutulması ile elde edilen izdüşüme denir. İzometrik,Dimetrik ve Trimetrik olarak üçe ayrılan aksonometrik izdüşüm yöntemi, teknik resimde perspektif çiziminde kullanılır.
2- Eşlenik Dik İzdüşüm: İzdüşüm ışınları izdüşüm düzlemine dik ve cismin bazı yüzeylerinin düzleme dik,bazı yüzeylerinin ise paralel olarak tutulması ile elde edilen izdüşüme denir. İzdüşüm ölçülerinin cismin gerçek büyüklüğü ile aynı olduğu bu yöntemde cismin bütün şeklini belirtmek için birden fazla izdüşüm çizilir. Eşlenik dik izdüşüm yönteminde izdüşüm ışınları birbirine paralel ve düzleme diktir. Fakat bazen cismin eğik yüzeyleri izdüşüm düzlemine eğik şekilde olabilir.
- Eşlenik Dik İzdüşüm -
TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMLERİNİN AÇILMIŞ ŞEKLİ ve BURADAKİ TEMEL GÖRÜNÜŞLERİN ADLANDIRILMASI :
1- TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMİ ve ÇEŞİTLERİ : Daha çok teknik resimde bütün geometrik çizimlerin görünüşlerinin çiziminde kullanılan eşlenik dik izdüşüm yönteminde izdüşüm düzlemleri,birbirine bitişik ve dik olarak kabul edilir.Daima durgun su yüzeyi gibi kabul edilen düzlemlerden birisine Yatay Düzlem, buna dik olan ikinci düzleme ise Düşey Düzlem denir.
İzdüşüm düzlemlerini daha iyi açıklayabilmek için örnek olarak,kenarları birbirine bitişik ve aralarındaki açı 90º olan içi boş bir küp alalım
Yukarıdaki şekilde açınımı verilen küp yüzeylerinden her biri birer izdüşüm düzlemidir ve bunların tamamına Temel İzdüşüm Düzlemleri denir.İzdüşüm düzlemi üzerinde bir cismin ayrıntılı olarak standart görünüşlerle ifade edilmesine ve aynı zamanda küpün açık şekline Epür denir. En çok kullanılan üç yüzeyi bir birine menteşe ile bağlanmış olarak kabul edersek;
a) Bakış noktasına göre yatay durumda olan düzlem, Yatay düzlem ( Y ).
b)Bakış noktasının sağ (veya sol ) tarafında bulunan düzlem, Profil Düzlem ( P) şeklinde isimlendirilir.
Bu düzlemler üzerine çizim yaparken düzlemlerin birleşme yerleri bir çizgi (Eksen) şeklinde gösterilir. Bunlardan alın ve yatay düzlemi arasındaki çizgiye Yer Ekseni , alın ve profil düzlemi arasındaki çizgiye de Ara Eksen denir. Temel İzdüşüm Düzlemleri Şekilleri aşağıda verilmiştir.
C-NOKTA VE DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ:1-NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ :
Geometride , iki doğrunun kesiştiği kısım olarak belirtilen ve teorik olarak bir boyutu olamayan, yalnızca bir yeri bulunan oluşuma Nokta denir. İki nokta birleştirildiğinde Doğru , doğrular birleştirildiğinde Yüzeyler , yüzeyler birleştirildiğinde ise Cisimler meydana gelir.
2- DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ : Aralarında belirli mesafe bulunan iki noktanın birleştirilmesi ile doğru parça- sının meydana gelir.Teknik resim çizimlerinde boyları belirlenmiş doğru parçaları kullanılmasına rağmen aslın- da doğruların boyları belirsizdir.Doğru parçaları, temel izdüşüm düzlemlerine olan konumlarına göre değişik şekillerde tanımlanır
I - ÖZEL DOĞRULAR :Temel izdüşüm düzlemlerine diklik veya paralellik özelliği taşıyan doğrulardır.Bu doğrular da kendi aralarında üçe ayrılır :a) Yatay Doğru: Yatay izdüşüm düzlemine paralel veya düzleme çakışık olan doğrulardır. Bu doğruların yatay düzlemdeki izdüşümü,doğrunun tam boyuna eşittir.
b)Alın Doğrusu : Alın izdüşüm düzlemine paralel veya düzleme çakışık olan doğrulardır. Bu doğruların alın düzlemindeki izdüşümü, doğrunun tam boyuna eşittir.
c)Profil Doğrusu: Profil izdüşüm düzlemine paralel veya düzleme çakışık olan doğrulardır. Bu doğruların profil düzlemindeki izdüşümü, doğrunun tam boyuna eşittir.
II: GELİŞİGÜZEL DOĞRULAR : Hiç bir temel izdüşüm düzlemine dik veya paralel olmayan doğrulardır. Bu doğrular tam boylu izdüşüm vermezler ve gerçek uzunluğundan daha kısa görünürler. Daha çok pramit ve koni gibi eğik yüzeyli cisimlerin çiziminde kullanılan gelişigüzel doğrular aşağıdaki şekilde görünmektedir.
GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA :
A-TEMEL GÖRÜNÜŞLERİN YERLERİ, ÜÇ GÖRÜNÜŞLE ÇİZİLMİŞ RESİMLERİN İNCELENMESİ VE GÖRÜNÜŞLERİN ADLANDIRILMASI :
1-GÖRÜNÜŞ VE ÇEŞİTLERİ : İzdüşüm yöntemlerinden Dik İzdüşüm yöntemi önceki ünitede açıklanmış ve bu yöntemde izdüşüm ölçülerinin cismin gerçek büyüklüğü ile aynı olduğu belirtilmişti.İşte, dik izdüşüm yöntemi ile temel izdüşüm düzlemlerine çizilen izdüşümlere Görünüş denir.
Cisme bakış yönüne göre değişik isimler alan görünüş çeşitleri şunlardır;
a) Önden Görünüş : Cisme önden bakılarak çizilen ve görünmez çizgilerin en az , detayın ise en fazla olduğu görünüştür.
b) Üstten Görünüş : Cisme üstten bakılarak yatay izdüşüm düzlemine (Önden Görünüşün Altına) çizilen görünüştür.
c) Sağ Yandan Görünüş : Cisme sağ yan taraftan bakılarak profil izdüşüm düzlemi karşısındaki düzleme (Önden Görünüşün soluna ) çizilen görünüştür. Sağdan görünüş şeklinde de ifade edilir.
d) Sol Yandan Görünüş : Cisme sol yan taraftan bakılarak profil izdüşüm düzlemine (Önden Görünüşün sağına ) çizilen görünüştür. Soldan görünüş şeklinde de ifade edilir.
e) Arkadan Görünüş : Cisme , alın izdüşüm düzleminin arka tarafından bakılarak alın izdüşüm düzleminin karşısındaki düzleme çizilen görünüştür.
f) Arkadan Görünüş : Cisme , alttan bakılarak yatay izdüşüm düzleminin karşısındaki düzleme ( Önden görünüşün üstüne ) çizilen görünüştür.
İKİ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN RESMİN ÜÇÜNCÜ GÖRÜNÜŞÜNÜN ÇİZİLMESİ :
Birçok makina parçasının iki görünüşle tanıtılabildiği daha önce açıklanmıştı. Bazen bu parçaların üçüncü görünüşleri de istenebilir. Bu durumda parçanın üçüncü görünüşü, izdüşüm kurallarına göre çizilir. Şekilde ön ve üst görünüşü verilen parçanın sol yan görünüşünün nasıl çizileceğini işlem basamakları şeklinde açıklayalım:
a) Yatay ve dikey eksenler çizilir.
b) Üçüncü görünüşün ebatları , ön ve üst görünüşten taşınan sınır çizgileri ile belirlenir.
c) Parçanın tüm köşeleri numaralandırılır.
d) Ön ve üst görünüşteki aynı numaralı köşeler taşıma çizgileri ile yan görünüşün çizilebileceği bölgeye taşınarak kesiştirilir.
e) Parçanın görünen ne görünmeyen çizgileri tespit edilir.
f) Taşıma çizgilerinin kesişme noktaları , görünen kısımlar için düz çizgi , görünmeyen kısımlar için kesik çizgi ile birleştirilir. Böylece üçüncü görünüş tamamlanmış olur.
İki Görünüşü Verilen Parçanın Üçüncü Görünüşünün Çizilmesi
a) Parçanın Perspektif Görünüşü,
b) İki Görünüş ve Eksen Çizgileri,
c) Taşıma Çizgilerinin Kesiştirilmesi ve Üçüncü Görünüşün Ortaya Çıkması
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder